Ξεκίνησα από νεαρή ηλικία να δημοσιεύω ποιήματα και να εκδίδω ποιητικές συλλογές. Φέτος λοιπόν κλείνουν είκοσι χρόνια παρουσίας μου στο ελληνικό ποιητικό τοπίο. Όλα αυτά τα χρόνια της καλλιτεχνικής μου δημιουργίας ήρθα αντιμέτωπος με τα μεγαλύτερα (κατά τη γνώμη μου) προβλήματα της νεοελληνικής ποίησης.
Προβλήματα όπως η έλλειψη σχολών ή έστω και ρευμάτων της τραγικής και της σατιρικής ποίησης. Η από κάθε άποψη επικράτηση της μετριότητας στη σύγχρονη ποιητική παραγωγή αυτής της χώρας. Η δικτατορία που επιβάλουν οι παρεούλες-κλίκες των περισσότερων λογοτεχνικών περιοδικών. Η από κάθε άποψη αστεία και υποτιμητική για τον ποιητή, βιομηχανία των βραβείων, κρατικών ή μη. Η οικονομική εκμετάλλευση και εξαπάτηση των ποιητών από τους εκδότες τους. Η τεράστια αδιαφορία και πολλές φορές άρνηση των βιβλιοπωλείων να φιλοξενήσουν στα ράφια τους ποιητικά βιβλία (ευτυχώς υπάρχουν λαμπρές εξαιρέσεις). Ο κοινωνικός αποκλεισμός των ποιητών ως ένα είδος φρενοβλαβών και ασύμφορων ανθρώπων, αφού η ποίηση δεν εξυπηρετεί πολιτικές σκοπιμότητες ούτε έχει οικονομικά οφέλη και τέλος, η άρνηση των ίδιων των ποιητών να σκύψουν πάνω από τα προβλήματα της τέχνης τους και οργανωμένοι να τα επιλύσουν.
Κανένα από αυτά τα προβλήματα δεν κατάφερα να επιλύσω και εκτός από την πίκρα που μου έχουν προσφέρει, τίποτα άλλο δεν έχουν να προσφέρουν σε κανέναν. Η συνειδητοποίηση, όμως, αυτών των προβλημάτων συνέβαλε στο να αντιληφθώ νωρίς τη μοναχικότητα της τέχνης μου και να έρθω αντιμέτωπος με τη δική μου ηθική στάση ζωής. Έτσι, έχοντας απέναντι τον εαυτό μου, δύο θεωρώ πως ήταν τα μεγάλα ερωτήματα που κλίθηκα να του απαντήσω. Όμως, και τα δύο έχουν μείνει αναπάντητα μέσα μου και μάλλον δεν θα καταφέρω να τα απαντήσω ποτέ.
Στο πρώτο ερώτημα που δεν είναι άλλο από το τι είναι τέχνη, το μόνο που κατάφερα να εντοπίσω, είναι τι δεν είναι τέχνη. Έχω την βαθιά πεποίθηση πως ό,τι έχει να κάνει με τη διασκέδαση-ψυχαγωγία δεν μπορεί να είναι τέχνη. Αυτό όμως θα μπορούσε να σημαίνει πως ό,τι δεν είναι διασκέδαση-ψυχαγωγία, είναι απαραίτητα και τέχνη; Για το καλύτερο ξεκαθάρισμα του τοπίου, πρώτα θα πρέπει να προσδιορίσουμε τη βλακεία και να την εντοπίσουμε, μιας και στους ανθρώπους και στα έργα όπου αυτή κατοικεί, η τέχνη απουσιάζει. Φυσικά, εδώ γίνονται ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα μιας και θα πρέπει να έρθουμε αντιμέτωποι με την προσωπική μας βλακεία (πράγμα αδιανόητο και αντικρουόμενο με τη ματαιοδοξία των ποιητών), άσε δε που ελάχιστοι άνθρωποι στην ιστορία αυτού του πλανήτη το έχουν καταφέρει.
Το άλλο ερώτημα είναι φαινομενικά όμοιο με το προηγούμενο, αλλά στο βάθος του δεν είναι. Στο ερώτημα τι είναι ποίηση, όχι μόνο δεν κατάφερα να απαντήσω, αλλά ούτε ποτέ κατάφερα να προσδιορίσω τι δεν είναι ποίηση. Νομίζω πως έχω νιώσει να γεννιούνται ποιήματα από τη διασκέδαση, νομίζω πως η βλακεία έχει σταθεί αφορμή για τη συγγραφή σπουδαίων έργων και τελικά νομίζω πως η ποίηση μέσα μου, έχει πιο χαοτικές διαστάσεις απ’ ό,τι ο έρωτας και ο θάνατος. Εξάλλου, αλήθεια είναι πως κανείς δεν ξέρει που μπορεί να συναντήσει την ποίηση, ίσως ακόμα και στα πιο αδιανόητα σημεία, πάντως, πολύ σπάνια μέσα στα βιβλία.
Μη μπορώντας λοιπόν να προσδιορίσω μέσα μου την τέχνη και την ποίηση, πώς θα μπορούσα να μιλήσω για αυτές; Φυσικά, οι θεωρήσεις περί ποίησης που έχουν κατά καιρούς δοθεί από ποιητές και διανοούμενους με βρίσκουν απολύτως σύμφωνο και ούτε θα τολμούσα ποτέ να αμφισβητήσω την άποψη κάποιου περί ποίησης, αντίθετα η κάθε τέτοια άποψη που πέφτει στον δύσβατο δρόμο μου, απλά τον φωτίζει. Το «πρόβλημα» είναι πως εγώ δεν έχω μπορέσει ακόμα να έχω τη δική μου θεώρηση για την τέχνη στην οποία έχω αφιερώσει την ζωή μου. Είναι σα να μου ζητούν να διαβάσω μία γραφή που για πρώτη φορά βλέπω, αλλά που δυστυχώς, την έχω γράψει εγώ πριν από λίγο. Σχήμα οξύμωρο όσο και πραγματικό. Λυπάμαι πραγματικά που δεν έχω και δεν ξέρω να σας πω τίποτα για την ποίηση, εκτός του ότι, πριν από είκοσι χρόνια, χάθηκα περιπλανώμενος στα χαοτικά της τοπία και τώρα πλέον είναι αργά να επιστρέψω.
*Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό “Ο Σίσυφος” τεύχος 11, το 2016.
Like this:
Like Loading...
Μπλεζ Σαντράρ