Η ποίηση πιο επιδραστική
κι απ΄ τη πράξη είναι
το γιατί μπορεί να μην
το κατέχουν όλοι

Μα η αλήθεια είναι
πως η ποίηση η αληθινή
κρύβει τόση σκέψη και συναίσθημα
που λίγες πράξεις έχουν μέσα τους
και ιδίως οι καθημερινές

Κάτω απ΄τον Πλάτανο
κάτσε
με την πλατειά δροσιά
και σκέψου
όπως ο Σολωμός στο λόφο του Στράνη
όπου έγραψε τη Γυναίκα της Ζάκυνθος

Ενώ ο πόλεμος μαινόταν
απέναντι

Πόνος ο τόπος μου κάθε σπίτι
κι αρρώστια κάθε γειτονία κι ένας
γιατρός που διαφωνεί με έναν άλλο
παρήγγειλα πλοίο ευτυχώς το καλοκαίρι
είχα βοηθήσει ναυπηγούς τον χειμώνα
μου πρόσφεραν αντίδωρη χάρη
πήγα στο Μπέλφαστ εκεί όπου
ναυπηγήθηκαν τα παλιά αβύθιστα
πλοία έφτασα μέχρι το Κορκ
η συμφωνία δεν προέβλεπε χειραψίες
σαμπάνιες και τα σχετικά σερπαντίνες
γέλια καπέλα που πετούν ψηλά
πάνω απ’ τα κεφάλια
μου έφτιαξαν πλοίο οι φίλοι μου στο
Μπέλφαστ χρησιμοποιώντας τους δύο
γερανούς τώρα πλέον μουσεία της
εταιρίας Harland & Wolff
μου έβαλαν μέσα σε κάθε καμπίνα
γάζες αιμοστατικές ιώδια οπιούχα
που σε κάνουν να μπερδεύεις
τα λόγια σου
παραπατάς στο κατάστρωμα ξεχνάς
όλους τους στόχους που έβαλες ή
σου έβαλαν από παιδί στη ζωή σου
που είναι και δεν είναι πια δική σου
θέλω να πω πως τίποτα δεν εξαρτάται
πια από σένα αλλά από κάτι άλλο
που όμως δεν έχεις διαύγεια για να το
ονομάσεις κι αφήνεσαι να παρατηρείς
χωρίς να βλέπεις σε παρατηρούν
τα σύννεφα οι κακοί καιροί οι βροχές
και τ’ αστροπελέκια και τα φώτα που
πλησιάζουν κι απομακρύνονται
κι οι μπουγάδες των άλλων φαλαινών
ακούγονται που γευματίζουν
τις πρώτες
τρέχουν τ’ ασθενοφόρα των φαλαινών
να προλάβουν κι οι τραυματιοφορείς
να βοηθήσουν
και τα επείγοντα ετοιμάζονται να
υποδεχτούν τις φάλαινες παντού
ακούγονται στριγγλιές κραυγές και τα
φοβερά αλίμονα καθώς τα ρεύματα
μας ωθούν κατευθείαν και κατά πάνω
στους βράχους του Μόχερ.

*Από τη συλλογή «Η πλαστικότητα των Μορίων», εκδόσεις Φαρφουλάς, 2019.

George Grosz, Lovesick man (1916)

Σήμερα φόρεσα ἕνα
ζεστὸ κόκκινο αἷμα

σήμερα οἱ ἄνθρωποι μ᾿ ἀγαποῦν
μιὰ γυναίκα μοῦ χαμογέλασε

ἕνα κορίτσι μοῦ χάρισε ἕνα κοχύλι

ἕνα παιδὶ μοῦ χάρισε ἕνα σφυρί



Σήμερα γονατίζω στὸ πεζοδρόμιο
καρφώνω πάνω στὶς πλάκες

τὰ γυμνὰ ποδάρια τῶν περαστικῶν
εἶναι ὅλοι τους δακρυσμένοι

ὅμως κανεὶς δὲν τρομάζει

ὅλοι μείναν στὶς θέσεις ποὺ πρόφτασα

εἶναι ὅλοι τους δακρυσμένοι

όμως κοιτάζουν τις οὐράνιες ρεκλάμες

καὶ μιὰ ζητιάνα ποὺ πουλάει τσουρέκια

στὸν οὐρανό



Δυὸ ἄνθρωποι ψιθυρίζουν

τί κάνει τὴν καρδιά μας καρφώνει;

ναὶ τὴν καρδιά μας καρφώνει

ὥστε λοιπὸν εἶναι ποιητής



*Από τη συλλογή “Παραλογαίς” (1948).

Έρημη Χώρα

Σάρκας απόλαυση ανάμεσα σε ψάρι της Αλάσκας αχνιστό

γαρίδες του Παλέρμου, μανιτάρια και τζατζίκι ελληνικό.

Κι ένα ποτήρι μπίρα Bolaur.

Κ’ ύστερα μαλακία στο κρεβάτι σου

γιατ’ είσαι αλίμονο μονάχος σου στο Μόναχο

την ίδια ώρα που αμέτρητες γυναίκες

που ζουν κι αυτές μονάχες τους στο Μόναχο
στενάζουν αγκαλιάζοντας τον Άγιο Δονητή

γιατί απόκαμαν να παίρνουν το Θεό
στον αριθμό 0+ ∞ + χάος

και να μην παίρνουνε απόκριση καμμιά.

Στενάζουν αγκαλιάζοντας τον τεχνητό φαλλό

χωρίς να ξέρουν που ο Θεός ενσαρκωμένος
γυρίζει ολομόναχος στο Μόναχο,

με κινητό όπου καμμιά τους δεν τον παίρνει,

αφού καθώς είναι καινούργιος εμιγκρές

τον αριθμό του ούτε ο Πάπας δεν τον ξέρει.

***

Τηλεφωνώ στους φίλους


Στη Ναυσικά Γκράτζιου

Τηλεφωνώ στους φίλους’ όλοι εργάζονται.

Σ’ αυτό τον κόσμο ρε γαμώ το δηλαδή
μόνο εγώ κι ο Ήλιος τεμπελιάζουμε;

***


Του Έρωτα

Του έρωτα

πρέπει να του δινόμαστε γυμνοί

όπως δινόμαστε στον ύπνο και στο θάνατο, γιατί

ο έρωτας θαρρώ είναι η μόνη

μεταλαβιά

αιωνιότητας∙ ο έρωτας

είναι η λύτρωση του τέλειου χορού, είναι

η αγαλλίαση
του Καιρού.

Ο Bernard Shaw έγραψε στο «Ένα ποίημα τη μέρα»:
«Ναι! προσπαθώ να γράφω ένα ποίημα κάθε μέρα,
Ελπίζοντας ότι θα σε βοηθήσει στην πορεία σου»

Δεν γνωρίζω αν ο Δημήτρης Τρωαδίτης γράφει ένα ποίημα την ημέρα, αλλά διαβάζοντας την ποίησή του, σίγουρα η μέρα μας, η πορεία μας, γίνεται καλύτερη.

Επειδή η ποίησή του είναι έντονη και βαθιά. Επειδή διαβάζοντάς την βρίσκεις μέσα στα νοήματα και στις λέξεις του ποιητή αυτό που θέλεις να εκφράσεις, αλλά δεν έχεις την δεξιότητα να το εκφράσεις.

Ανακαλύπτεις ιδέες, ανασύρεις αναμνήσεις. Με τον τρόπο αυτό, ποιητής και αναγνώστης γίνονται κοινωνοί συναισθημάτων και προβληματισμών.

Όταν πρωτοδιάβασα ποιήματα του Τρωαδίτη, παρατήρησα ότι, παρόλο, που είναι ένας κοινωνικός και υπαρξιακός ποιητής, δεν εκφράζεται με ωμότητα στα επώδυνα θέματα με τα οποία καταπιάνεται.

Αντιθέτως, έχει αναπτύξει την δική του ποιητική φωνή ευαισθησίας και σαφήνειας. Εξωτερικεύει με ακρίβεια σκέψεις και συναισθήματα. Και τα ποιήματά του περιέχουν πολλαπλές εικόνες με περιγραφές που ρέουν μεστές νοημάτων.

Ο λόγος του είναι καταγγελτικός, αλλά συγχρόνως αξιοποιεί τις λεκτικές του ικανότητες, σύμφωνα με την προσωπική του αντίληψη, για να δημιουργήσει ένα πυκνογραμμένο ποίημα.

Η ποιητική του συλλογή «Λοξές Ματιές» αποτελείται από 38 ποιήματα που δεν έχουν ομοιόμορφη δομή στίχων και στροφών. Ωστόσο, αποτελούν μια νοηματική ολότητα. Υπάρχουν κάποια σύντομα ποιήματα τεσσάρων στίχων που εναλλάσσονται με μακροσκελή ποιήματα πολλών στροφών.

Ο ποιητής δεν χρησιμοποιεί ομοιοκαταληξία στα ποιήματά του. Γράφει σε ελεύθερο στίχο. Παρόλα αυτά, η ποίησή του περιέχει ρυθμό. Oι λέξεις απλώνονται και χαράζονται στο ποίημα το μορφοποιημένο επάνω στο χαρτί. Η εναλλαγή των λέξεων, η αρχή και το τέλος από στίχο σε στίχο προσδίδει νόημα όταν διαβάζεις το ποίημα, αλλά και μελωδικότητα όταν απαγγέλεις προφορικά τους στίχους.

Ένα ιδιαίτερο ποίημα της συλλογής είναι ένα Χαϊκού τεσσάρων στροφών. Δεν ακολουθεί την παραδοσιακή μορφή της γιαπωνέζικης ποιητικής φόρμας της μια στροφής και των 17 συλλαβών. Οι δυο πρώτες στροφές αιρετικά και ελεύθερα έχουν τη δομή 5-5-5, ενώ, οι δυο τελευταίες στροφές ακολουθούν την παραδοσιακή μορφή χαϊκού των 5-7-5 συλλαβών.

Γράφει, λοιπόν, ο ποιητής:

ευρηματικές
σκιάσεις φωτός
στο υπερπέραν

χαράζεις αδρά
τους φωταγωγούς
του κορμιού σου

ανεπαίσθητες
πάνω σου κρεμάμενες
ηλιαχτίδες

τόσες ηδονές
εκρυγνήνται μέσα σου
αναρίθμητες

Όσον αφορά τις θεματικές έννοιες, η συλλογή περιστρέφεται γύρω από τις υπαρξιακές αγωνίες. Ο σύγχρονος άνθρωπος αναλογίζεται το παρελθόν του αλλά και τις συνέπειες της ιστορίας, των περασμένων γεγονότων στη δική του ζωή και στη ζωή των συνανθρώπων του. Επιπλέον, περιγράφει τον αμείλικτο αγώνα της καθημερινότητας και τις δυνατότητες βελτίωσης του μέλλοντος.

Ο ποιητής στοχάζεται και διαπιστώνει τις δυσκολίες της ζωής:

«Λοξές ματιές
στα κιτρινισμένα δάχτυλα
φοβισμένες
αινιγματικές
σαν λυχναράκι του λαδιού
που αργοσβήνει…»

Με παραστατικό λόγο καταγράφει το επίπονο παρόν και διερευνά τις προοπτικές της μελλοντικής ζωής:

«Οι κερασιές των ονείρων μας
δεν άνθισαν φέτος…
κάποια πουλιά είπαν θα έρθουν
μα δεν φαίνεται σημάδι τους…
παρ’ όλα αυτά
η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.»

Μπορεί να υποστηριχθεί ότι η ποίηση του Τρωαδίτη διαπνέεται από απαισιοδοξία; Όχι! Δεν είναι απαισιόδοξη ποίηση.

Πρόκειται για μια λεπτομερή και ευρυφασματική περιγραφή της πραγματικότητας που διαπνέεται από στοχασμό. Η ποίησή του στοχεύει στην αφύπνιση του αναγνώστη. Με ευαισθησία κάνει τις αναφορές του στην δραματικότητα της ζωής.

Εάν ο ποιητής μας φέρνει αντιμέτωπους με την καθημερινότητά μας, την οποία συνειδητά ή ασυνείδητα αποφεύγουμε να αναλογιστούμε, αυτό σημαίνει ότι καταφέρνει να μας αγγίξει, ότι καταφέρνει να μας κάνει συμμέτοχους της αφύπνισης που αισιοδοξεί ότι θα βελτιώσει την πορεία του κόσμου, γιατί όπως προαναφέρθηκε η «ελπίδα πεθαίνει τελευταία».

Και δεν είναι τυχαία η επιλογή αυτής της καθημερινής φράσης. Εσκεμμένα, ο Τρωαδίτης επιλέγει μια πολυχρησιμοποιημένη φράση για να υποδείξει το αυτονόητο: ότι υπάρχει ελπίδα. Αλλά, συγχρόνως θέλει να δείξει ότι δεν είναι ένας ποιητής απόμακρος, που απλά παρατηρεί και καταγράφει τις εντυπώσεις του σε ποιήματα. Αντιθέτως, μας υπενθυμίζει ότι και ο ίδιος έχει βιώσει τις δυσκολίες της ζωής. Γνωρίζει την αδικία και την μετανάστευση σαν απόδημος Έλληνας της Αυστραλίας. Περιγράφει παραστατικά το δράμα της προσφυγιάς:

«ψυχές ξεριζώνονται»

Καταγγέλλει τον πόλεμο κι αναρωτιέται:

«ποιους νεκρούς ν’ αναστήσεις
Και σε ποια ιδέα να μυηθείς»

Για τον Τρωαδίτη, το πολιτικό σύστημα αποτελεί πεδίο σαρκασμού και υποδεικνύει τα δεινά που επιφέρει:

«οι έξωθεν φύλαρχοι
Υπερθεματίζουν
Την αφομοίωση»
μας αναφέρει.

Ωστόσο, η ποίησή του είναι ένα κάλεσμα για αγώνα και βελτίωση, γιατί: «ο χρόνος (είναι) γρήγορος επουλωτής πληγών»

Θεωρεί ότι είναι καθήκον του μαχόμενου ποιητή, αλλά καθήκον δικό μας, των αναγνωστών της ποίησής του
«Να αποτινάξουμε το ταραγμένο φόντο των ημερών».

Για το λόγο αυτό χρησιμοποιεί την ποίηση
«σαν ένα ανοικτό βιβλίο»
που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε και να αφυπνιστούμε, ώστε:
«να δούμε
την ώρα που
τα πράγματα εκεί έξω βρίσκουν λύση
για να λάμψουν».

Όσο για το θέμα της αγάπης;
Αυτό δεν φανερώνεται με κοινότυπες φράσεις, παρά αποδίδεται με μεταφορές και αλληγορίες:
«ριγούμε και εξαγνιζόμαστε
Στις άκρες της αύρας»

Αλλά, η απόδοση της αγάπης ενυπάρχει και στην αγάπη του ποιητή για τον άνθρωπο, και φανερώνεται στην καλοδουλεμένη ποιητική συλλογή «Λοξές Ματιές» με πλάγιο τρόπο.

Είναι το χρέος απέναντι στον άνθρωπο και σύμφωνα με τον Δημήτρη Τρωαδίτη:
«…είναι σαν την καρδιά μας
Που λαχταρά στο πρώτο
Σκίρτημα αγάπης»

Θα μπορούσα να συνεχίζω να μιλώ και να αναλύω εκτενώς την ποίηση του Δημήτρη Τρωαδίτη,
Μα, γνωρίζω ότι θα προτιμούσατε να ακούσετε τον ίδιο τον ποιητή να μας μιλά για την ποίησή του και τους απόδημους ποιητές και ποιήτριες της Αυστραλίας.

*Το κείμενο αυτό γράφτηκε και εκφωνήθηκε από την αγαπητή φίλη και ποιήτρια Λίνα Βαταντζή.