Δεν θα περιμένετε πολύ.
Οι φλόγες των φρυκτωριών φτάσανε πια στʼ απέναντι βουνά,
δηλαδή,
η συνοδεία του αρχιστράτηγου πλησίασε.
Η Κλυταιμνήστρα
έχει γίνει ολόκληρη, μονάχα, μια κραυγή
που αν αφηνόταν θα ʼσπαζε τον ουρανό κομμάτια
σαν από γυαλί.
Αυτή, την τελευταία στιγμή, σας ικετεύω,
τώρα που ο πόλεμος τελειώνει πια,
φανείτε λίγο επιεικής, λιγότερο στυγνή
κι όλα
κάτω απʼ το φως της φωτεινής πατρίδας σας
γίνονται πάλι απλά και φωτεινά·
όλα ξεχνιώνται.
Μην αποστρέφετε το πρόσωπο.
Σε σας, σε σας, μιλώ
πικρή και σκοτεινή υψηλότης
δεσποινίς Ηλέκτρα Ατρείδη.

Είδαμε και πάθαμε να θάψουμε
το ματωμένο παρελθόν υψηλοτάτη:
Τις ιστορίες του Θυέστη
τα παιδιά του φέτες στο τραπέζι:
Ένας ζόφος δίχως τέλος
που γέμισε τʼ ανάκτορα εφιάλτες και κατάρα.
Είδαμε και πάθαμε -το ξέρετε καλά-
να στείλουμε την Ιφιγένεια κρυφά στους Ταύρους
για να μην αρχίσει πάλι η εποχή του αίματος
σʼ αυτό το σπίτι.
Και τώρα, έχουμε σας
ρομαντική, συσπειρωμένη οχιά
κάθε πρωί νʼ ανοίγεστε σαν δέντρο σαρκοβόρο,
φυτό που δεν μπορεί
τίποτα να εξηγήσει φυσικά,
χάλκινο προσωπείο
που του είναι αδύνατο νʼ ακούσει
τίποτʼ απʼ όσα του εξηγείς
πιο απλά κι απʼ όσο θα εξηγούσες
σʼ ένα μικρό χαζό παιδί.

Δεσποινίς Ηλέκτρα,
Περισσότερο από έκλυτοι κι αχρείοι
Είμαστε άνθρωποι απλοί και λογικοί.
Αν θέλετε, έστω δίχως σταθερές αρχές,
Μάθαμε ωστόσο νʼ αντικρίζουμε τʼ ανθρώπινα σαν άνθρωποι
Να τα εξηγούμε
Κι όσα είναι δύσκολο κανείς να τα εξηγήσει,
Να τʼ απλοποιούμε, κατά το δυνατόν.

Ο συλλογισμός μας είνʼ αυτός:
Αύριο φτάνει από την Τροία ο Αγαμέμνων.
Τι θα κάνει ο Αίγισθος; Θα φύγει.
Ο ρόλος του τελειώνει και το ξέρουνε
κι αυτός κι η Κλυταιμνήστρα.
Δεν τους δικαιολογούμε·
απλώς νομίζουμε
πως μια μοιχεία αρκεί στην οικογένεια.

Κι έπειτα μη βλέπετε σα Νέμεση
μονάχα αυτά που θέλετε να δείτε.
Αν είχατε προσέξει τόσα χρόνια
σʼ αυτά που φλυαρούν οι απεσταλμένοι του Αγαμέμνονος,
θα ʼχατε δει
πως τα θαλάσσωσε ο αρχιστράτηγος.
Και βέβαια, δεσποινίς Ηλέκτρα, την Βρησηίδα,
την Χρυσηίδα.
Και τώρα, εν κατακλείδι,
της Κασσάνδρας την περίπτωση εννοώ.
Κι εκεί αυτός, αυτά.
Εσείς εδώ
αρπάξατε και στείλατε στα ξένα το μικρό σας αδελφό.

Ε, δεν κατάπιε λίγα η Κλυταιμνήστρα.
Συμφωνήστε, αν θέλετε, να βρίσκεστε εν δικαίω.
Σʼ έσχατη ανάλυση είσαστε ή δεν είσαστε παιδί της;
Τι στάση κόρης είνʼ αυτή;
Πώς συμπεράνατε
πως ήθελε να βγάλει από τη μέση τον Ορέστη;
Σας είπαμε: δεν τη δικαιολογούμε.
Παραδεχόμαστε πως είνʼ εν μέρει ένοχη,
ότι δεν απέβη η υπόθεσή της όπως έπρεπε,
όπως ίσως θα ΄θελε κι εκείνη η ίδια νʼ αποβεί.

Μα δεν είναι έννοια αφηρημένη, βλέπετε, η ζωή,
όπως η υπόληψη, η τιμή, το χρέος
και τα λοιπά και τα λοιπά ιδεώδη που προβάλλετε.
Κυλάει και βροντάει στις φλέβες μας
αφρίζει, υψηλοτάτη, έξω από τις γρίλιες μας
παράφορο, καυτό ποτάμι φουσκωμένο
και ποιος, με ποιο ιδεώδες, δεσποινίς Ηλέκτρα,
από ποια σκιά αν κρατηθεί,
μπορεί να μην παρασυρθεί από τη φορά του;

Μην επιδεινώνετε λοιπόν τα πράγματα.
Αυτή, την τελευταία στιγμή, μπορείτε
να κάνετε ένα βήμα προς το φως
χαμογελώντας επιτέλους λίγο,
πικρή, στυγνή και σκοτεινή υψηλότης,
δεσποινίς Ηλέκτρα Ατρείδη.

*Από την ενότητα «Οι Ατρείδες της φωτιάς και της σιωπής» (1950-1993) του επιλεκτικού τόμου «Πού πήγε, ως πού πήγε αυτό το ποίημα» (1940-1993), εκδόσεις Ερμής, 1998.