Ο μεγάλος Αργεντινός συγγραφέας Ερνέστο Σαμπάτο άφησε αυτόν τον κόσμο μόλις πριν μια βδομάδα, το Σάββατο, 30 Απριλίου 2011. Παρά δύο σχεδόν μήνες ήταν ακριβώς 100 χρόνων.

Έτσι, για να τιμήσω τον Ερνέστο Σαμπάτο, έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Λατινικής Αμερικής, παρουσιάζω σήμερα, εκτάκτως κατά κάποιο τρόπο, το βιβλίο αυτό.

Το Πριν Το Τέλος είναι το τελευταίο βιβλίο που έγραψε ο συγγραφέας λίγο πριν το κλείσιμο του 20ού αιώνα και αμέσως μετά το θάνατο της συζύγου του Ματθίλδης και του γιου του Χόρχε. Η έλλειψή τους, οι πρώτες αναμνήσεις του συγγραφέα από τα παιδικά του χρόνια, η παράξενη εφηβεία του, η καθ’ όλα δύσκολη απόφασή του να εγκαταλείψει την επιστήμη της Φυσικής καθώς και οι εκάστοτε προβληματισμοί του σχετικά με αυτήν είναι μερικά από τα θέματα με τα οποία καταπιάνεται ο Ερνέστο Σαμπάτο στο εν λόγω βιβλίο.

“Απευθύνομαι σε σένα και, μέσω εσού, σε όλα αυτά τα νέα παιδιά που μου γράφουν η με σταματούν στο δρόμο, ακόμα και σε κείνα που με παρατηρούν από τα άλλα τραπέζια σε κάποιο καφέ και που θέλουν να με πλησιάσουν, αλλά δεν τολμούν.

Δεν θέλω να πεθάνω χωρίς να σας πω αυτά τα λόγια.

…Ξετρελαμμένοι από την προσπάθειά μας να γίνουμε αποδεκτοί από τις υπεραναπτυγμένες χώρες, διαπράξαμε το σοβαρότατο λάθος να χάσουμε τον πραγματικό μας εαυτό μιμούμενοι τις αυτοκρατορίες της μγηχανής και του τεχνολογικού παραληρήματος.

…Γιατί τούτο είναι που αγνοούν όλοι αυτοί οι εξουσιαστές μας. Δεν ξέρουν ότι και τα δικά τους παιδιά βρίσκονται στην ίδια άσχημη θέση. Δεν μπορούμε όμως να πέσουμε στην κατάθλιψη γιατί κατά κάποιο τρόπο είναι και αυτή μια πολυτέλεια που δεν μπορούν να την προσφέρυν οι πατεράδες στα παιδιά τους που πεθαίνουν από την πείνα…

…Οφείλουμε να ανοιχτούμε στον κόσμο να πάψουμε να θεωρούμε ότι η καταστροφή βρίσκεται εκεί έξω, αλλά να κατακάβουμε ότι καίει σαν μια καλοταϊσμένη φωτιά μέσα στην εστία των ίδιων μας των σπιτιών. Είναι η ζωή μας και η γη μας που βρίσκονται σε κίνδυνο…” γράφει ο ίδιος κάπου σ’ αυτό το βιβλίο.

Ο Ερνέστο Σαμπάτο γεννήθηκε στα περίχωρα του Μπουένος Άιρες το 1911. Σπούδασε Φυσική και Φιλοσοφία στο Εθνικό πανεπιστήμιο Λα Πλάτα και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Εργαστήριο Κιουρί στο Παρίσι. Η επαφή του με τον Αντρέ Μπρετόν και η παράλληλη διαπίστωσή του ότι η Πυρηνική Φυσική και η Γενετική εγκυμονούν κινδύνους τον έκαναν να εγκαταλείψει την επιστήμη και να αφιερωθεί στη λογοτεχνία. Στο πρώτο του βιβλίο (Ο Ένας και το Οικουνενικό, 1945) συγκρούεται ο διανοούμενος με τον επιστήμονα.  Το 1948 κυκλοφορεί ένα από τα καλύτερά του βιβλία Το Τούνελ, με το οποίο καθιερώνεται ως συγγραφέας. Το 1961 έρχεται το πιο εμβληματικό, κατά τη γνώμη μου, έργο του, το Περί Ηρώων και Τάφων, με το οποίο αρχίζει επίσης να αποσπά σημαντικά διεθνή βραβεία. Το επόμενο έργο του Αββαδών ο Εξολοθρευτής είναι και αυτό από τα πιο αξιόλογα έργα του. Το 1977 αρχίζει να κλονίζεται η υγεία του και εν συνεχεία οι γιατροί του απαγορεύουν το γράψιμο και τη συστηματική ανάγνωση και αυτός στρέφεται σε ένα άλλο παλαιό  ασίγαστο πάθος του τη ζωγραφική. Μαζί με τον Χόρχε Λουίς Μπόρχες θεωρούνται οι δύο μεγαλύτεροι συγγραφείς της Αργεντινής και από τους μεγαλύτερους της Λατινικής Αμερικής.

Στο άμεσο μέλλον θα παρουσιάσω και ένα άλλο βιβλίο του Σαμπάτο, για μένα από τα καλύτερά του, το Αντίσταση.

* Το κείμενο αυτό δημοσιεύτηκε στην ελληνική εφημερίδα της Μελβούρνης “Νέος Κόσμος”, το Σάββατο, 7 Μάη 2011.